BADANIA LEKARSKIE

W trakcie wizyty u lekarza neurologa zostaniesz poproszony o jak najbardziej dokładne określenie dolegliwości występujących w trakcie ataków migreny, a także stanu zdrowia Twojego i członków Twojej rodziny. Lekarz zbada również Twoją reakcję na bodźce zewnętrzne (np. stuknięcie młoteczkiem w kolano), czy nie masz zaburzeń równowagi i spóźnionych reakcji (np. śledzenie wzrokiem palca) itp., zapyta również o dokładną lokalizację bólu i jego siłę.

Jeśli lekarz neurolog stwierdzi, że dolegliwości pojawiają się zbyt rzadko, aby rozpocząć leczenie, przepisze Ci leki przeciwbólowe i da wskazówki odnośnie do tego, jak postępować, aby złagodzić atak. Jeśli jednak pojawiają się one dość regularnie, najprawdopodobniej będziesz musiał codziennie przyjmować specjalne lekarstwa. Ważna jest jednak świadomość tego, że za występowanie migren mogą odpowiadać nietolerancje pokarmowe, o czym lekarz neurolog niekoniecznie poinformuje (wynika to z prostego powodu - nie specjalizuje się on w chorobach układu pokarmowego). Dlatego warto dodatkowo skonsultować się z dietetykiem lub/i gastroenterologiem, którzy na podstawie pełnego wywiadu będą mogli ocenić, jakie jest prawdopodobieństwo tego, że migreny są następstwem spożywania nietolerowanych produktów (np. glutenu). Może się bowiem okazać, że do pozbycia się dolegliwości wystarczy eliminacja kilku produktów spożywczych, a nie leki przyjmowane do końca życia.

Zanim przejdę do szczegółów nadesłanych przez King's Colledge Hospital, zamieszczam wyniki krótkiej ankiety przeprowadzonej na grupie na Facebooku "Stowarzyszeni z Celiakią i Dietą Bezglutenową". Zaledwie 1/3 ankietowanych NIE miała nigdy do czynienia z migrenami, natomiast pozostali albo cierpieli na migreny do momentu wykluczenia glutenu z diety, albo nadal je miewają. Z przytoczonego poniżej materiału eksperckiego można wywnioskować, że niezbędne może być wykluczenie jeszcze kilku innych produktów spożywczych, które mogą wywoływać taką reakcję. Co ciekawe, kilka osób zwróciło uwagę w komentarzach do ankiety na to, że migreny pojawiły się u nich dopiero po ziadgnozowaniu celiakii i przejściu na dietę bezglutenową.

Badania prowadzone w ostatnich latach wskazują, że jedną z przyczyn migreny może być nietolerancja pokarmowa IgG zależna. Określenie składników pokarmowych wywołujących negatywną reakcję jest możliwe za pomocą testu na nietolerancje pokarmowe (np. Food Detective lub Food Print). Całkowita eliminacja z diety wskazanych przez test produktów bardzo często powoduje poprawę już po 1-2 tygodni. Nietolerancja pokarmowa to typ nadwrażliwości, który charakteryzuje się odroczoną reakcją organizmu (od 30 min do 3 dni) - to w zasadniczy sposób odróżnia ją od alergii pokarmowej. Oczywiście, mechanizm biologiczny procesu jest również zupełnie inny. Szczegółowe wnioski ze wspomnianych tu badań można przeczytać w artykule nadesłanym przez King’s Colledge Hospital (kliknij, aby pobrać pełny materiał), który znajduje się również poniżej. Nie zostały tu wymienione konkretne grupy produktów, natomiast migreny występują często u osób, które nie tolerują glutenu (z celiakią, czyli tzw. chorobą trzewną), o czym informacje znajdują się na podstronie z opisem przyczyn migren.

Terapia migreny przy zastosowaniu diety eliminacyjnej opartej na ocenie poziomu przeciwciał IgG specyficznych dla antygenów pokarmowych – badania prospektywne otwarte

Wpływ sposobu odżywiania na występowanie epizodów migreny był wielokrotnie rozważany w literaturze medycznej [np. Leira & Rodriguez, 1996], niewiele jednak badań przeprowadzono w celu potwierdzenia tych spekulacji. Istnieją doniesienia o korzystnym działaniu diety bogatej w węglowodany i niskobiałkowej [Hasselmark i wsp., 1987] oraz diety niskotłuszczowej [Bic i wsp., 1999] na występowanie epizodów migreny.

Dotychczasowe badania kliniczne nie dostarczyły dowodów na obecność zaburzeń systemu odpornościowego u osób cierpiących na migrenę, koncentrowały się one jednak na występowaniu nadwrażliwości typu I [Kemper i wsp., 2001], natomiast znaczenie przeciwciał klasy IgG w patomechanizmach migreny nie zostało dotąd poznane.

Badania skuteczności diety eliminacyjnej u osób cierpiących na migrenę przeprowadził zespół lekarzy z różnych uczelni medycznych w Anglii i Szkocji, pod kierownictwem prof. A.J.Dowsona z King’s Colledge Hospital w Londynie [Rees i wsp., 2005]. W omawianych badaniach dietę eliminacyjną zaplanowaną w oparciu o podniesiony poziom przeciwciał IgG skierowanych przeciwko antygenom pokarmowym zastosowało 46 pacjentów, w większości kobiet, o średniej wieku wynoszącej 45 lat. Większość pacjentów (64%) cierpiała z powodu migrenowych bólów głowy od ponad 10 lat, 20% w okresie ostatnich 5-10 lat, a 16% od mniej niż 5 lat. Dotychczasowe próby ich leczenia metodami farmakologicznymi i za pomocą innych form terapii nie przyniosły istotnej poprawy zdrowia. Większość badanych bardzo często odczuwała dolegliwości (ponad 15 dni w miesiącu), co znacząco zaburzało ich codzienne funkcjonowanie. Blisko 90% z nich z powodu swoich bólowych dolegliwości było bardzo często lub stale zbyt zmęczonych aby pracować, odczuwało rozdrażnienie i istotny spadek koncentracji.

Ból osłabiał ich zdolność do odpoczynku i snu. Średnia ocena nasilenia objawów bólowych u badanych w oparciu o kwestionariusz HIT-6 przed przystąpieniem do diety wyniosła 64.9 (w zakresie 48-78). Badanie skutków diety eliminacyjnej przeprowadzono w formie ankiety po 1 i 2 miesiącach od przeprowadzenia testu ELISA i ustalenia indywidualnego składu nowej diety dla każdego z pacjentów. Średnia liczba odstawionych pokarmów wyniosła 4,7. Pacjenci dokonali oceny zmian nasilenia swoich dolegliwości przy zastosowaniu skali od 0 do 5 (brak pozytywnych efektów leczenia - bardzo wyraźna poprawa stanu zdrowia).

Analiza kwestionariuszy wskazała, że znaczny odsetek badanych odniósł wyraźne korzyści zdrowotne w wyniku zastosowania diety eliminacyjnej. Znaczącą poprawę samopoczucia (oceny 3-5) po miesiącu stosowania diety stwierdziło 40,1%, a po upływie 2 miesięcy 55,8% uczestniczących w badaniach pacjentów (Ryc.3). Największe korzyści zdrowotne odniosły osoby ściśle przestrzegające zaleconą dietę. Co więcej, ponad 60% pacjentów, którzy przywrócili do swojej diety pokarmy wskazane jako źródło nietolerancji, stwierdziło nawrót lub zwiększenie intensywności symptomów migreny.

Podsumowując – w badaniach koncentrujących się na tak dobrze wyodrębnionym zaburzeniu jakim są migrenowe bóle głowy wykazano korzystne działanie diety eliminacyjnej planowanej w oparciu o rozpoznanie przeciwciał IgG skierowanych przeciwko określonym składnikom pokarmowym. Warto zatem podjąć współpracę z dietetykiem, który podpowie w temacie ewentualnych testów na nietolerancje pokarmowe, a także opracuje odpowiedni jadłospis. Ja współpracuję z jedną dietetyczką z Olsztyna oraz z dietetykiem prowadzącym konsultacje przez internet. Mnie pomagają również systematyczne ćwiczenia na siłowni (1-2 razy w tygodniu), które wzmacniają mięśnie kręgosłupa.